Samobadanie jąder jest łatwe w przeprowadzeniu i szybkie. Powinien je wykonywać każdy mężczyzna przynajmniej raz w miesiącu. Znając budowę swoich jąder mężczyzna jest w stanie wykryć wszelkie niepokojące zmiany, które mogą być objawem rozwijającej się choroby. Niestety w tym również mogą wskazywać na obecność raka. Dowiedzmy się zatem jak badać jądra samemu, żeby jak najszybciej wykryć nieprzyjazne zmiany?
Menu nawigacyjne:
- Dlaczego każdy mężczyzna powinien regularnie wykonywać samobadanie jąder?
- Jak prawidłowo badać jądra? Poradnik krok po kroku
- Jakie zmiany powinny nas zaniepokoić?
- Co może oznaczać wykrycie jakiejkolwiek nieprawidłowości? Czy to rak?
Samobadanie jąder – po co powinien je wykonywać każdy mężczyzna?
Samodzielne badanie jąder polega na dokładnym oglądaniu i dotykaniu worka mosznowego. Jest to nieinwazyjne, bardzo proste badanie, które pozwala zauważyć wszelkie zmiany w obrębie jąder u mężczyzny. Chodzi tu nawet o najmniejsze niedoskonałości, takie jak grudki, narośle czy zgrubienia. Dzięki regularnym badaniom tego typu prawidłowa budowa jąder jest doskonale znana mężczyźnie i z większą łatwością jest on w stanie wykryć niepokojące objawy, które mogą świadczyć o chorobie.
Większość zmian w obrębie jądra mężczyzny jest faktycznie wykrywana samodzielnie [1]. W tym również nowotwory, dla których charakterystyczna jest pojawiająca się narośl i/lub tkliwość. W większości przypadków rak rozwija się najpierw w jednym jądrze, dlatego mężczyzna może je porównać i stwierdzić niepokojące zmiany. Dlatego też tak ważne jest regularne przeprowadzanie takiego badania, ponieważ wówczas mężczyzna poznaje różnice między nimi i dzięki temu wie, które ma mniejsze jądro oraz czy na przykład jedno z nich jest bardziej zwisające.
Tego typu badanie powinien wykonywać każdy dorosły mężczyzna, aby w razie choroby możliwe było szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dlatego w każdym przypadku, gdy coś nas zaniepokoi w budowie jąder powinniśmy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Jak badać jądra samodzielnie? Instrukcja krok po kroku
Najlepiej jest wykonywać badanie jąder samemu pod prysznicem lub w trakcie kąpieli [2]. Ciepło rozluźnia wówczas mosznę i łatwiej jest wykryć ewentualne nieprawidłowości. Zupełnie naturalne jest to, że jedno jądro jest nieco większe lub bardziej zwisające [3]. Warto najpierw zapoznać się z budową swoich jąder, gdyż będące ich częścią najądrza, które przypominają swoim kształtem rurki, a także tkanki krwionośne mogą przypominać guzki lub grudki [3]. Znajdują się one w górnej i środkowo-zewnętrznej części jądra i jeśli mężczyzna nie ma doświadczenia w takich badaniach może je pomylić ze zmianami chorobowymi.
Badanie profilaktyczne jąder w domu krok po kroku:
- Najpierw chwytamy mosznę nad jądrami. Kciuk układamy nad jądrem, a palec wskazujący pod nim. Dzięki temu jego pozycja będzie bardziej stabilna. Powinniśmy wyczuć nasieniowód, który łączy jądro z resztą ciała.
- Drugą dłonią zaczynamy sprawdzać jądra, przy czym badamy jedno na raz. Kciukiem i palcami przejeżdżamy od góry do dołu jądra.
- Następnie przesuwamy palce po przedniej i tylnej części jądra. Z pewnością wyczujemy w tym momencie wspomniany nasieniowód, który może być lekko gąbczasty w dotyku .
- W kolejnym kroku delikatnie uciskamy jądro palcami. Jeśli jest zdrowe powinno ono być stosunkowo miękkie i gładkie, a podczas lekkiego ugniatania nie powinien się pojawić jakikolwiek ból jądra.
- W trakcie badania staramy się wyczuć wszelkie zgrubienia, grudki, nierówności czy narośle. Jeśli napotkamy na fragment, który jest twardy albo też zaburza gładką konsystencję i kształt jąder, powinno to wzbudzić nasze podejrzenia. Podobnie jak nadmierna tkliwość czy ból jąder spowodowany dotykiem. Oczywiście możemy czuć pewien dyskomfort wykonując badanie, ale nie powinno ono wywoływać żadnego nagłego bólu.
Każdy mężczyzna powinien wykonywać takie badanie. Skoro już wiemy, jak prawidłowo badać jądra to pozostaje jeszcze pytanie jak często należy je przeprowadzać, aby wykryć ewentualne zmiany na czas. Jeśli nic w wyglądzie i kształcie jąder nie wzbudza naszego niepokoju, najlepiej jest powtarzać samobadanie jąder przynajmniej raz w miesiącu. W sytuacji, gdy wyczujemy jednak cokolwiek co wzbudzi nasz niepokój, powinniśmy jak najszybciej skonsultować się z urologiem, który zweryfikuje nasze obawy.
Jakie zmiany w prawidłowej budowie jądra powinny nas zaniepokoić?
Należy pamiętać, że jądra faceta nie są symetryczne i jest to zupełnie naturalne [3], [4]. Każdy mężczyzna, który uczy się jak zrobić badanie jąder powinien być świadomy tego, że zazwyczaj różnią się one nieznacznie swoją wielkością, ale też znajdują się na nieco innym poziomie. Jednocześnie jednak męskie jądra w dotyku są gładkie i pozbawione grudek. Jedyne nierówności, które można wyczuć na zdrowych jądrach to najądrza, nasieniowody czy żyły.
Podczas badania zaniepokoić mogą nas takie zmiany jak:
- wyczuwalny guzek lub narośl;
- nadmierna wrażliwość na dotyk;
- uczucie ciągnięcia jądra;
- wyraźny obrzęk jądra;
- zaczerwienienie moszny;
- zmiany kształtu.
Czy wykryta zmiana oznacza, że mam raka? Co jeszcze może być przyczyną?
Jeśli w trakcie badania okaże się, że w obrębie jądra znajdują się jakieś niepokojące zmiany, mogą one mieć różne przyczyny. Oczywiście mogą one być objawem raka lub innej poważnej choroby, ale bardzo często są one wynikiem działania innych czynników [5]. Dlatego w pierwszej kolejności przede wszystkim zalecamy nie panikować! Zmiany w obrębie jąder może spowodować między innymi.
- torbiel na jądrze;
- infekcja i stan zapalny;
- uraz lub zranienie;
- żylaki powrózka nasiennego;
- wodniak.
Podsumowanie
Regularne samobadanie to najlepsza profilaktyka raka jąder, ale także wielu innych chorób rozwijających się w tej części męskiego ciała. Jeśli jednak wykryte przez faceta zmiany okażą się nowotworem należy pamiętać, że jego wyleczalność wynosi niemal 100% w sytuacji, gdy zostanie wcześnie zdiagnozowany. Warto więc pamiętać o przeprowadzeniu badania przynajmniej raz w miesiące. A jeśli mamy wątpliwości, jak je wykonywać i przydałaby nam się fachowa prezentacja zawsze możemy poprosić o to naszego lekarza rodzinnego lub urologa.
Piśmiennictwo i źródła
- [1] https://pediatrics.aappublications.org/content/111/3/e239
- [2] Helen Forbes Elizabeth Watt, “Jarvis’s Physical Examination and Health Assessment”, Elsevier, 23 Września, 2015
- [3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470201/
- [4] http://ostry-dyzur.net/wp-content/uploads/2019/02/Str.14-19.pdf
- [5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29020728/