Przedwczesny wytrysk to problem, który dotyka coraz większą grupę mężczyzn w Polsce. Bardzo często jego przyczyny leżą w naszej psychice i wynikają z szybkiego tempa życia oraz wszechobecnego stresu. Taka dolegliwość jest niezwykle wstydliwa dla każdego mężczyzny i może odebrać mu przyjemność z seksu. Istnieją jednak skuteczne sposoby na poradzenie sobie z tym trudnym problemem.
Menu nawigacyjne:
- Zbyt szybki, przedwczesny wytrysk – co oznacza dla zdrowia seksualnego mężczyzny?
- Co to jest ejakulacja i jak wygląda wytrysk u zdrowego mężczyzny?
- Jak rozpoznać, że dotknął nas zbyt wczesny wytrysk?
- Przyczyny przedwczesnego wytrysku i potencjalne czynniki ryzyka
- Diagnozowanie i podstawowe badania
- Jak wyeliminować przedwczesny wytrysk?
- Leczenie w oparciu o terapię behawioralną: ćwiczenia i techniki lepszej kontroli wytrysku
- Środki zmniejszające odczucia i leki na przedwczesny wytrysk: leczenie farmakologiczne
- Konsultacja psychologiczna i terapia partnerska
Co to jest przedwczesny wytrysk?
Wytrysk, inaczej ejakulacja, to proces polegający na wydostaniu się nasienia (spermy) z prącia w wyniku jego stymulacji podczas masturbacji lub stosunku płciowego. O przedwczesnym wytrysku możemy zatem mówić w sytuacji, gdy dochodzi do niego wcześniej, niż chce tego mężczyzna i tym samym stosunek płciowy nie jest satysfakcjonujący dla obydwojga partnerów.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 przedwczesny wytrysk jest opisywany jako” “niezdolność do opóźnienia wytrysku wystarczającego do zadowolenia z gry miłosnej, przejawiająca się wytryskiem przed rozpoczęciem lub natychmiast po rozpoczęciu stosunku lub występowaniem wytrysku w sytuacji wzwodu niewystarczającego do umożliwienia stosunku” [1].
Dolegliwość ta jest bardzo wstydliwa dla mężczyzny i wywołuje u nich dużą frustrację. Warto jednak mieć świadomość tego, że jeśli do takich sytuacji dochodzi tylko od czasu do czasu, to wcale nie musi być to problem wymagający leczenia. Dopiero, gdy przedwczesna ejakulacja staje się normą, powoduje inne zaburzenia (np. erekcji) oraz wpływa negatywnie na psychikę mężczyzny, obniżając jego poczucie wartości czy prowadząc do unikania przez niego seksu, należy podjąć stosowne leczenie [2]. Oczywiście na odpowiednią terapię mogą się także zdecydować mężczyźni, którzy po prostu chcą mieć większą kontrolę nad tym, kiedy dochodzi do wytrysku.
Zacznijmy jednak od wyjaśnienia co to jest ejakulacja (wytrysk) i jak to działa?
Wytrysk jest regulowany przez nasz układ nerwowy i to właśnie on sterujemy tym mechanizmem [3]. W procesie tym bierze udział wiele neuroprzekaźników, takich jak dopamina, oksytocyna i serotonina. Aby w ogóle miała miejsce ejakulacja musi dojść do wielu złożonych procesów, bez których nie będzie ona możliwa. Najpierw u mężczyzny pojawia się podniecenie seksualne, które jest identyfikowane w korze mózgowej i następnie integrowane z odpowiednimi emocjami i reakcjami, skutkującymi wzwodem prącia. Kolejny krok to jego stymulacja poprzez ruchy frakcyjne, w wyniku których następuje maksymalne podniecenie.
W ciałach jamistych prącia dochodzi do skurczów mięśni gładkich kanalików. Następuje emisja ejakulatu, czyli transport plemników do prostaty, skąd nasienie przemieszcza się z najądrzy do nasieniowodów i w końcu do cewki moczowej. Wówczas następuje ejakulacja nasienia, czyli wypychanie go przez skurcze mięśni na zewnątrz w postaci wytrysku. Warto przy tym podkreślić, że wydalenie nasienia nie zawsze oznacza orgazmu [4]. U mężczyzn występuje bowiem zarówno orgazm bez wytrysku, jak i wytrysk bez orgazmu.
Jak rozpoznać przedwczesny wytrysk? Ile wynosi bariera potwierdzająca chorobę?
Definicja tego męskiego problemu zawiera się tak naprawdę w jego nazwie. O tym, że mamy kłopot świadczy powtarzająca się dość często lub wręcz regularnie niemożność utrzymania wytrysku przez mniej więcej 2 minuty. Innym krytehttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2721550/rium jest ilość pchnięć wykonywanych przez mężczyznę. Jeżeli wystąpi tylko 8-15 ruchów prącia, wówczas można stwierdzić, że u mężczyzny występuje zbyt wczesny wytrysk [5].
Czy czuć, że dochodzi do zbyt szybkiej ejakulacji?
Tak, przedwczesna ejakulacja jest odczuwana w taki sam sposób jak zwykły wytrysk. Bardzo często ejakulacji również towarzyszy zwykły orgazm.
Co powoduje przedwczesny wytrysk? Przyczyny wstydliwego falstartu
Dawniej uważano, że przyczyny przedwczesnego wytrysku mają związek przede wszystkim z psychiką mężczyzny. Obecnie jednak specjaliści wskazują, że powody takich dolegliwości mogą również leżeć w braku chemicznej równowagi w tych obszarach mózgu, które odpowiadają za kontrolowanie wytrysku [6]. Może tu chodzić o warunkowany genetycznie typ aktywności substancji przekaźnikowych w komórkach mózgu (przede wszystkim jest to serotonina). Ale odpowiedź na pytanie dlaczego dochodzi do przedwczesnego wytrysku może też być związana ze sferą biologiczną. Możemy tutaj mówić o takich elementach jak np. zaburzenia funkcji seksualnych, zapalenie/przerost prostaty, cukrzyca, niedoczynność tarczycy. Wszystko to w połączeniu z czynnikami psychicznymi może powodować problemy z prawidłową ejakulacją.
Do najczęściej występujących przyczyn przedwczesnego wytrysku należy zaliczyć:
- zaburzenia depresyjne;
- dotychczasowe negatywne doświadczenia seksualne;
- długotrwała ekspozycja na stres;
- nadmierne przejmowanie się i skupianie się na tym problemie;
- niepokój związany ze sprawnością seksualną;
- nieprawidłowy poziom hormonów;
- problemy w związku;
- zbyt niski poziom serotoniny;
- wewnętrzne poczucie winy i strach przed konsekwencjami zbliżenia, takimi jak ciąża (może być ono też związane z wyznawaną przez mężczyznę wiarą);
- zaburzenia erekcji (gdy mężczyzna wie, że ma problem z erekcją zaczyna się spieszyć podczas stosunku);
- zapalenie prostaty lub cewki moczowej.
Diagnozowanie: wywiad z urologiem, test fizykalny i badania krwi
Jeśli problem ze zbyt wczesnym wytryskiem występuje sporadycznie, np. przy zmianie partnerki lub po dłuższym okresie wstrzemięźliwości, a do tego szybko ustępuje, to w większości przypadków wizyta u lekarza nie jest konieczna. Wówczas bowiem przedwczesna ejakulacja jest najprawdopodobniej związana z zaistniałą w danym momencie sytuacją.
Konsultacja ze specjalistą jest natomiast zalecana, gdy problem jest regularny i pojawia się podczas większości intymnych zbliżeń. Do jakiego lekarza należy się wówczas udać? Gdy u mężczyzny pojawia się przedwczesny wytrysk urolog jest tym specjalistą, który może mu pomóc. Przede wszystkim przeprowadza on wywiad z pacjentem, podczas którego pyta go o szczegóły jego życia seksualnego oraz dotychczasową historię medyczną. Lekarz może też przeprowadzić badanie fizykalne, a w przypadku wystąpienia dodatkowych problemów, np. zaburzeń erekcji, może też zlecić wykonanie badań krwi pod kątem poziomu testosteronu.
Jak leczyć przedwczesny wytrysk? Leczenie obejmuje kilka obszarów, które można stosować równolegle, aby szybko wyeliminować problem
Istnieje co najmniej kilka różnych sposobów na to, jak wyeliminować przedwczesny wytrysk. Obecnie mężczyznom zaleca się między innymi odpowiedni trening, który pozwala w większym stopniu kontrolować procesy związane z ejakulacją. Oczywiście w tym przypadku sprawdza się także właściwie dobrana farmakologia, w postaci nie tylko leków, ale również innych środków ograniczającą czułość prącia [7]. W wielu przypadkach ogromne znaczenie ma też rzecz jasna psychologia, dlatego dużą grupę mężczyzn zachęca się do korzystania terapii. Warto też podkreślić, że u pacjentów różne sposoby leczenia można stosować jednocześnie.
Terapia behawioralna: Ćwiczenia i techniki wspomagające kontrolę
Decydując się na podjęcie leczenie związanego z tym wstydliwym problemem, warto w pierwszej kolejności wypróbować ćwiczenia na przedwczesny wytrysk. Pozwalają one wzmocnić odpowiednie mięśnie i dodatkowo zbudować u mężczyzny większą tolerancję na opóźnioną ejakulację [8]. Zastosowanie tych techniki wpływa też na psychikę mężczyzny, który staje się bardziej pewny siebie wiedząc, iż pracuje nad kondycją tych struktur.
1. Ćwiczenia mięśni Kegla
W przypadku wielu mężczyzn przyczyną zbyt wczesnego wytrysku są słabe mięśnie Kegla. Kojarzone zwykle z kobietami mięśnie dna miednicy wraz z wiekiem zanikają, zmniejszając naszą kontrolę nad momentem ejakulacji. Ich prawidłowe zaciskanie w trakcie stosunku pozwala bowiem zapanować nam wytryskiem i tym samym go opóźnić [8]. Aby było to jednak możliwe muszą być one mocne, w czym pomagają wykonywane regularnie ćwiczenia. Jak mogą one wyglądać? Najprostszy trening krok po kroku to:
- Zlokalizowanie odpowiedniego mięśnie, na przykład podczas korzystania z toalety, gdy na chwilę zatrzymujemy strumień moczu.
- Opróżnienie pęcherza przed treningiem.
- Przyjęcie komfortowej dla nas pozycji (ćwiczenie można wykonywać na siedząco lub w pozycji leżącej).
- Zaciskanie mięśni przez 5 sekund, a następnie ich rozluźnianie przez kolejne 5 sekund.
- Powtarzanie ćwiczenia 8-10 razy w trzech seriach wykonywanych w ciągu dnia (np. rano, popołudniu i wieczorem). Taki trening przeprowadzamy minimum 2-3 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie.
Rozszerzenie informacji o obszarze dna miednicy: Mięśnie kegla u mężczyzny
2. Technika ściskania odpowiedniego punktu
Inny sposób na to jak opóźnić wytrysk i przedłużyć stosunek to specjalna technika uciskania [9], którą może zalecić mężczyźnie lekarz. On też powinien dokładnie poinstruować pacjenta odnośnie tego, jak z niej prawidłowo korzystać.
Metodę tę wykorzystuje się podczas normalnego współżycia z drugą osobą. W momencie, gdy mężczyzna czuje, że poziom jego podniecenia jest na tyle duży, iż zaraz nastąpi ejakulacja, druga osoba powinna ścisnąć jego prącie pod samym żołędziem. Chodzi dokładnie o miejsce, w którym główka penisa łączy się z prąciem. Należy utrzymać uścisk przez kilka sekund, aż do chwili, gdy potrzeba wytrysku minie, a erekcja nieco osłabnie. W razie potrzeby taki ucisk można powtórzyć tyle razy, ile tego potrzebujemy lub, gdy problem przedwczesnego wytrysku ustąpi.
Istnieje też inna wersja tego ćwiczenia, która przeznaczona jest dla mężczyzn odczuwających dyskomfort podczas ucisku. Może to być na przykład nieprzyjemne pieczenie albo nawet ból. W takiej sytuacji, druga osoba nie ściska penisa partnera, ale przy pomocy palca wskazującego i środkowego uciska jego krocze, mniej więcej w połowie jego długości. Mężczyzna może też wykonać taki ucisk samodzielnie. Dzięki temu odczuwane podniecenie się zmniejsza, a erekcja słabnie i nie dochodzi do ejakulacji.
Z obu tych technik należy korzystać do momentu, gdy zapoznamy się z samym towarzyszącym im uczuciem do tego stopnia, że pozwoli nam to samodzielnie kontrolować wytrysk bez dodatkowych bodźców.
Leczenie farmakologiczne: Leki na przedwczesny wytrysk, tabletki i produkty wspomagające kontrolę nad wytryskiem
Bardzo wielu mężczyzn w ramach leczenia pyta swoich lekarzy o nazwy leków na przedwczesny wytrysk. Trzeba jednak mieć świadomość tego, że nie ma tak naprawdę konkretnych preparatów, które byłyby dedykowane temu problemowi. Kiedy zatem specjalista przepisuje jakiekolwiek środki farmakologiczne, mogą to być leki na opóźnienie wytrysku lub produkty, które pozwalają nam zwiększyć kontrolę nad momentem ejakulacji.
1. Antydepresanty
Jakiś czas temu zauważono, że u osób, u których występuje przedwczesny wytrysk leki antydepresyjne opóźniają jego moment [10]. W związku z tym, że wpływają one na neurologię człowieka, a konkretnie na przekaźnictwo serotoninergiczne, ejakulacja u mężczyzny, który je stosuje zostaje opóźniona.
W terapii pacjentów z tym problemem stosowane są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Są to leki na przedwczesny wytrysk na receptę, które pozwalają odsunąć w czasie moment ejakulacji. Należy je przyjmować zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza. Zazwyczaj pierwsze efekty pojawiają się po ok. 5-10 dniach ich stosowania. W dalszym etapie terapii leki można przyjmować codziennie lub tylko na ok. 2-4 godziny przed planowanym stosunkiem.
Najczęściej przepisywane mężczyznom leki SSRI to:
- paroksetyna (wydaje się dawać najlepsze efekty);
- fluoksetyna;
- dapoksetyna (stosunkowo nowy lek na przedwczesny wytrysk).
Należy mieć świadomość tego, że wszystkie wymienione preparaty mogą wykazywać dużą skuteczność. Niestety jednocześnie istnieje ryzyko wystąpienia wielu skutków ubocznych podczas ich stosowania. Mogą to być między innymi nudności, wymioty, silne bóle głowy, nerwowość i nawet znaczące obniżenie libido.
2. Leki z grupy Viagry na zaburzenia erekcji
Zwłaszcza u osób, u których zbyt szybki wytrysk współistnieje z zaburzeniami erekcji, stosowane są również tzw. leki z grupy Viagry. Takie tabletki na przedłużenie stosunku zawierają inhibitory fosfodiesterazy typu 5. Te wspomagają rozkurcz mięśni w ciałach jamistych prącia i tym samym wzmacniają erekcję oraz opóźniają moment ejakulacji [11].
Wśród najczęściej stosowanych przez mężczyzn inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 należy wymienić:
- sildenafil (wykazuje dużą skuteczność przy problemach z erekcją i jest składnikiem Viagry);
- tadalafil;
- mirodenafil.
Przyjmowanie tego typu preparatów może wiązać się z ryzykiem pojawienia się skutków ubocznych, jak zaczerwienienie, zawroty głowy, problemy ze snem oraz zaburzenia jelitowe.
3. Leki przeciwbólowe i opioidowe
Inną metodą na to, w jaki sposób opóźnić orgazm i wytrysk jest też stosowanie takich leków jak Tramadol. Niektóre preparaty przeciwbólowe i opioidowe tego typu wykazują bowiem działanie opóźniające ejakulację [12]. W związku z tym, iż hamują one wychwyt zwrotny noradrenaliny i serotoniny sprawdzają się najlepiej u pacjentów, u których jest to przyczyną problemów z wytryskiem. Nie można ich przyjmować jednocześnie z preparatami SSRI i nie są to też tabletki na przedwczesny wytrysk bez recepty. Ich działanie w tym kierunku jest jedynie skutkiem obocznym, dlatego tylko lekarz powinien zdecydować o ich zastosowaniu jako podstawowej formy leczenia.
Tramadol powinien być stosowany przez ok. 6 tygodni, aby zauważyć pierwsze efekty. Choć wyniki jego stosowanie nie są tak przekonujące jak w przypadku leków SSRI, jest on jednak z reguły skuteczniejszy niż terapia behawioralna.
Potencjalne skutki uboczne przyjmowania Tramadolu to między innymi brak energii, zaparcia, wymioty oraz suchość w ustach .
4. Prezerwatywy zmniejszające wrażliwość
Inny sposób jak zapobiegać przedwczesnemu wytryskowi to zastosowanie prezerwatyw przeznaczonych zwłaszcza dla mężczyzn z tym problemem. Produkty te pokryte są delikatnym środkiem znieczulającym (np. benzokainą lub lokadainą) lub po prostu są grubsze, przez co mężczyzna odczuwa mniej intensywne bodźce. Jest to też dobry sposób w przypadku, gdy nie chcemy lub nie możemy stosować innych preparatów farmakologicznych. Dodatkowo można je stosować w sytuacji, gdy żaden lek na przedwczesny wytrysk bez recepty lub z przepisu lekarza nie spełnia naszych oczekiwań.
5. Żele i kremy znieczulające
Podobne działanie co wspomniane prezerwatywy mają również żele i kremy znieczulające. Zawierają one substancje o działaniu miejscowo znieczulającym, takie jak lidokaina i prylokaina. Kremy na przedwczesny wytrysk, takie jak krem EMLA czy spray TEMPE, tłumią wrażenia dotykowe na penisie, natomiast mniejsza ilość bodźców sprawia, że ejakulacja nie następuje tak szybko [13].
Maść EMLA znieczulająca lub wspomniany spray należy nałożyć na penisa ok. 20-30 minut przed planowanym stosunkiem. Preparaty te pozostawiamy na skórze przez ok. 5-10 minut, po czym je zmywamy, aby uniknąć zbyt mocnego działania znieczulającego, które może pozbawić nas odczuwania przyjemności, ale może też uniemożliwić erekcję. Takie działanie jest też uznawane za najważniejsze zagrożenie, gdy stosujemy spray lub krem znieczulający bez recepty.
Leczenie psychologiczne: Rozmowa z psychologiem i terapia partnerska
Warto pamiętać, że leki bez recepty i z przepisu lekarza, a także inne farmakologiczne środki na przedwczesny wytrysk to nie jedyne metody walki z tym problemem. Zwłaszcza w przypadku, gdy jego źródłem jest nasza psychika [14]. Indywidualne sesje z psychologiem oraz terapia partnerska mogą okazać się najlepszym rozwiązaniem dla wielu pacjentów. Kiedy mamy poważny problem z przedwczesnym wytryskiem porady specjalisty, a nawet zwykła rozmowa z nim mogą pomóc nam zrozumieć przyczyny tych dolegliwości. Terapia pozwala też pozbyć się negatywnych konotacji i obaw towarzyszących kolejnym zbliżeniom. Jest to też swego rodzaju edukacja seksualna, która jednocześnie zwiększa naszą pewność siebie i pozwala uzyskać zrozumienie seksualne partnera.
Podsumowanie. Czy problem można wyleczyć?
Przedwczesny wytrysk to problem dotykający dużej liczby mężczyzn. Choć dolegliwość ta jest bardzo wstydliwa, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, gdyż można ją skutecznie wyleczyć u zdecydowanej większości mężczyzn. Oczywiście w przypadku części pacjentów pomóc mogą ćwiczenia czy nawet zioła, a u innych potrzebna jest nieco dłuższa terapia u dobrego psychologa. W bardzo rzadkich przypadkach, gdy przyczyną problemów są wady anatomiczne, można nawet wykonać odpowiedni zabieg chirurgiczny. Możliwości jest zatem dużo i wystarczy z nich tylko skorzystać.
Piśmiennictwo i literatura
- [1] https://icd.who.int/browse10/2019/en#/F52.4
- [2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2721550/
- [3] https://www.fertstert.org/article/S0015-0282(15)01879-8/fulltext
- [4] http://urology.ucsf.edu/patient-care/adult-non-cancer/male-sexual-and-reproductive-health/ejaculatory-orgasmic-disorders
- [5] E.A. Jannini, E. Carosa, M. Pele, F. Lombardo, A. Lenzi, “Update on pathophysiology of premature ejaculation: The bases for new pharmacological treatments.”, EAU-EBU Update Series 2006; 4: 141-147
- [6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2721550/#sec1-5title
- [7] https://www.mdpi.com/2076-3271/7/11/102
- [8] https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/viewFile/33560/24603
- [9] https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1756287214523329
- [10] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3199591/
- [11] https://www.jsm.jsexmed.org/article/S1743-6095(15)31180-2/fulltext
- [12] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3821202/
- [13] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1439-0272.2002.00511.x
- [14] http://tau.amegroups.com/article/view/10700/11769