Kolor spermy zmienia się u mężczyzn wraz z wiekiem. Kiedy jednak barwa nasienia nagle staje się inna niż zwykle może to wzbudzać niepokój. Zwłaszcza, że mężczyźni bardzo często obawiają się wówczas o swoją płodność, która wpływa przecież w dużym stopniu na ich pewność siebie. Choć w większości przypadków inny kolor spermy nie oznacza poważnych problemów ze zdrowiem, warto wiedzieć jakie mogą być przyczyny takiej zmiany.
Menu nawigacyjne:
- Co zmieniony kolor spermy może mówić o kondycji naszego zdrowia?
- Od czego zależy prawidłowy kolor spermy? Jakie składniki wchodzą w skład nasienia?
- Co oznacza zielona lub żółtawa sperma?
- Skąd się bierze barwa pomarańczowa, czerwona lub brązowa sperma?
- Jakie kroki powinniśmy podjąć, jeżeli zauważymy u siebie dziwny kolor spermy?
Czy zmieniony kolor spermy może być objawem choroby?
Zabarwienie nasienia może się nieco różnić u poszczególnych mężczyzn. Mimo to wielu z nich zastanawia się jaki kolor powinna mieć sperma u zdrowej osoby. U większości panów zdrowe nasienie zazwyczaj przybiera biało-szarawy odcień, przy czym konsystencja spermy przyjmuje galertowatą strukturę [1]. Oczywiście należy zaznaczyć, że parametry te mogą się zmieniać zarówno pod wpływem genów, jak i stanu zdrowia czy stosowanej przez mężczyznę diety.
Jeśli w przypadku, gdy zauważymy u siebie dziwny kolor spermy objawy towarzyszące nie występują w żadnej postaci, taka tymczasowa zmiana barwy nasienia nie powinna wzbudzać niepokoju. Warto jednak wiedzieć, jakie czynniki mogą powodować taką dolegliwość. Zawsze istnieje bowiem szansa, że u niektórych osób nawet takie podstawowe zmiany mogą być symptomem rozwijającej się choroby.
Jaki powinien być prawidłowy kolor spermy? Od czego zależy jej barwa?
Za prawidłowy kolor nasienia uznaję się barwę biało-szarawą, o czystej strukturze, która przypomina mleko [1], [2]. To jaki kolor ma sperma konkretnego mężczyzny jest jednak zależne od wielu różnych czynników. Dlatego nie musimy się martwić niewielkimi odstępstwami pod tym względem.
W skład spermy wchodzi wiele różnych substancji, takich jak woda, białka, minerały, hormony, enzymy czy oczywiście plemniki [3]. Wytwarzane są one przez prostatę, ale także przez pęcherzyki nasienne, gruczoły i cewkę moczową. Od czego zależy zatem konkretnie prawidłowy kolor spermy? Na barwę nasienia wpływają takie substancje jak:
- cynk,
- enzymy rozdzielające białka,
- kwas cytrynowy,
- kwas fosfatazy,
- lipidy,
- magnez,
- potas,
- sód,
- wapń.
Od czego może pojawiać się barwa zielona lub żółta sperma?
Należy pamiętać, że barwa spermy może się stopniowo zmieniać wraz z wiekiem. Na fakt, iż nasienie traci swój niemal przezroczysty kolor i zyskuje odcień zielonkawy lub żółty mogą jednak wpływać też zarówno nasze nawyki, jak i choroby, takie jak zapalenie prostaty czy nawet żółtaczka. Jakie są zatem najczęstsze przyczyny takich zmian?
1. Resztki moczu w nasieniu
Nasienie, podobnie jak mocz przechodzi przez cewkę moczową, w której mogą się znajdować jego resztki [4]. Wówczas te dwa płyny mieszają się ze sobą, w efekcie czego mężczyzna może zauważyć mocz w spermie. Dzieje się tak zwłaszcza w sytuacji, gdy do wytrysku dochodzi w niedługim czasie po mikcji. Wówczas pojawia się kolor spermy żółty.
2. Rzadki wytrysk i nieregularny stosunek
Jeśli do ejakulacji dochodzi stosunkowo rzadko, w jednym momencie przez cewkę moczową przechodzi większa ilość nasienia. Jednocześnie statystycznie odkłada się w niej też większa ilość moczu, ponieważ cewka nie jest regularnie oczyszczana przez ejakulat. Połączenie tych dwóch elementów sprawia, że nasienie miesza się z moczem, czego efektem jest żółta barwa spermy.
3. Nagła zmiana własnych wzorców żywieniowych
Niektóre produkty spożywcze zawierają siarkę, żółte barwniki i inne składniki, które mogą zmieniać kolor nasienia. W rezultacie, gdy mężczyzna zaczyna spożywać je z większą częstotliwością, może się u niego pojawić żółta sperma [5].
Produkty, przez które przezroczysta sperma może zmienić swoje zabarwienie na żółtawy to między innymi:
- cebula,
- czosnek,
- kurkuma,
- szparagi.
4. Infekcja w obrębie gruczołu krokowego
Stan zapalny w obrębie gruczołu krokowego rozwija się, gdy bakterie dostają się do niego z układu moczowego [6]. W związku z tym, że to prostata wytwarza płyn, który miesza się z nasieniem przed wytryskiem, mogą się w nim znaleźć bakterie, które zmieniają jego zabarwienie. W takim przypadku u mężczyzny może zostać zauważona żółtawa, żółtozielona lub nawet zielona sperma.
Dolegliwości towarzyszące zapaleniu prostaty to również gorączka, nadmierne zmęczenie, problemy z oddawaniem moczu, ból w okolicy lędźwi oraz przedwczesny wytrysk.
5. Żółtaczka
Jest to schorzenie, w którym wątroba nie jest w stanie w prawidłowy sposób radzić sobie z rozłożeniem bilirubiny [7]. Bilirubina to produkt ubocznego procesu niszczenia czerwonych krwinek. Jednym z objawów wysokiego stężenia tej substancji we krwi mężczyzny może być właśnie żółty kolor nasienia.
Inne objawy żółtaczki to między innymi żółte zabarwienie skóry i białek oczu, ciemniejszy kolor moczu oraz gorączka i bóle kolkowe.
6. Obecność zbyt dużej ilości białych krwinek w nasieniu
O leukocytospermii mówimy, gdy u mężczyzny stwierdzona zostanie zbyt duża ilość białych krwinek w nasieniu. Może być to spowodowane stanem zapalnym lub chorobami autoimmunologicznymi [8]. W efekcie mężczyzna może zauważyć u siebie żółty kolor spermy.
Objawy, które mogą się również pojawić w tym przypadku to nadmierne zmęczenie, gorączka, ból przy oddawaniu moczu oraz tkliwość ciała.
Co może oznaczać barwa pomarańczowa, odcienie czerwieni lub ciemno brązowa sperma?
W przypadku większości mężczyzn zmiana zabarwienia na tego typu paletę kolorów może wynikać z pojawienia się w nasieniu świeżej lub starszej krwi. Może się tak dziać w przypadku rozwoju różnego typu chorób oraz zabiegów, ale także zbyt intensywnego stosunku. Z jakiego powodu najczęściej zmieniają się w ten sposób kolory spermy?
1. Zabiegi lub inwazyjne badania układu moczowego
Takie zabiegi jak wazektomia czy operacje w obrębie układu moczowego mogą powodować krwiste zabarwienie nasienia [9]. Najczęściej jednak krew w spermie mężczyzny pojawia się po inwazyjnym pobraniu tkanek z kilku miejsc w gruczole krokowym, czyli po biopsji prostaty. Wówczas może dojść do mikro krwawienia. Jego wynikiem będzie sytuacja, gdy krew dostaje się do przewodów wytryskowych lub nawet miesza się z płynami wytwarzanymi w prostacie. W rezultacie nasienie zostaje zabarwione, a to jaki dokładnie będzie miało ono kolor zależy od tego ile krwi dostanie się do spermy oraz jak długo zalegała w danym miejscu.
Jeśli wyciek był niewielki i nie miał zbyt wiele czasu na zmieszanie się z nasieniem, u mężczyzny zazwyczaj pojawia się różowa sperma. Gdy wyciek jest większy wówczas może być to z kolei czerwona sperma. Trzeba zwrócić uwagę, że w przypadku, gdy krew zalegała przez dłuższy czas, mężczyzna może dostrzec u siebie nasienie koloru brązowego.
2. Bardzo intensywne współżycie lub masturbacja
W trakcie intymnego zbliżenia o dużej intensywności lub nawet podczas masturbacji może dojść do podrażnienia. Wynikiem takiego niewielkiego urazu będzie lekko pomarańczowa sperma. Dodatkowo jeśli mężczyzna próbuje za wszelką cenę powstrzymać wytrysk (np. stosując technikę przedłużania stosunku poprzez wielokrotne wstrzymywanie wytrysku) może dojść do uszkodzenia tkanki i jej delikatnego krwawienia. W większości przypadków jednak nie powinien być to powód do zmartwień. Zaś bardziej ciemny kolor spermy niż zwykle przestaje być problemem po krótkim czasie.
Warto też dodać, że częste współżycie może wpływać na zmniejszenie się ilości spermy u mężczyzny. Wówczas też niejednokrotnie pojawia się u panów kolor spermy przezroczysty.
3. Zapalenie stercza
Spowodowana bakteriami infekcja gruczołu krokowego również może doprowadzić do pojawienie się krwi w nasieniu [10]. Zwłaszcza w przypadku zaawansowanego stanu zapalnego, który nie był leczony, istnieje ryzyko uszkodzenia tkanek w obrębie prostaty, czego rezultatem jest ciemna sperma podczas wytrysku. Infekcja może objawiać się również ostrym bólem podczas mikcji, ciągłym parciem na pęcherz, bólem podczas wytrysku, a w skrajnych przypadkach zatrzymaniem moczu u mężczyzny.
4. Wysokie ciśnienie krwi, nadciśnienie
Wysokie ciśnienie krwi może powodować problemy z prawidłową przepustowością żył i tętnic. To z kolei może doprowadzić do uszkodzeń naczyń krwionośnych w obrębie układu moczowego i rozrodczego, a w rezultacie do zmiany zabawienia spermy.
3. Choroby przenoszone drogą płciową
Choroby weneryczne nie tylko rujnują nam zdrowie, ale także wpływają na kolor nasienia. Takie schorzenia jak chociażby chlamydia, rzeżączka czy opryszczka prowadzą do pojawiania się krwi w nasieniu [11]. Czego efektem jest łatwo dostrzegalna brązowa wydzielina w spermie.
W przypadku chorób wenerycznych mogą się też pojawić takie objawy jak ból i obrzęk jąder, pieczenie podczas mikcji, nadmierne osłabienie oraz wydzielina o brzydkim zapachu, która wycieka z penisa . Dlatego też, osoby często zmieniające partnerów seksualnych powinny się odpowiednio zabezpieczać przed każdym stosunkiem seksualnym.
6. Kamienie układu moczowego
Tak zwane kamienie nerkowe lub moczowe to złogi powstające z tych substancji chemicznych znajdujących się w moczu, których stężenie jest zbyt duże. Kamienie powstają w nerkach, ale z czasem przemieszczają się do moczowodów. Ich obecność i przemieszczanie się w układzie moczowym może prowadzić do uszkodzenia tkanki lub jej podrażnienia. Dlatego też u mężczyzn z kamicą układu moczowego krew może dostać się do nasienia, przez co w trakcie wytrysku na zewnątrz wydostaje się brązowa sperma [12].
Inne objawy kamicy to gorączka, ostry, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie ból w dole pleców, pojawiające się fale bólu, nieprzyjemny zapach moczu, nudności i wymioty .
7. Zmiany nowotworowe
Jeśli u mężczyzny rozwija się nowotwór w obrębie prostaty, jąder lub najądrza choroba ta może powodować zmianę struktury tkanek w tych obszarach. Zmiany te mogą naruszać naczynia krwionośne i prowadzić do sytuacji, w której u mężczyzny wystąpi brązowy kolor spermy.
W przypadku nowotworu u pacjentów często występują też takie objawy, jak ból i tkliwość jąder, grudki na jądrach, bóle brzucha i pleców oraz bóle w pachwinach.
8. Uraz rdzenia kręgowego
Lekko zabarwiona lub nawet brunatna sperma pojawia się też u mężczyzn, którzy mają uszkodzony rdzeń kręgowy. Nie do końca wiadomo jaka jest tego przyczyna, gdyż w ich nasieniu nie wykryto krwi, ale niektórzy specjaliści wiążą ten objaw z dysfunkcją pęcherzyków nasiennych [13].
9. Brak plemników w nasieniu wywołany metalami ciężkimi
Azoospermia, czyli brak plemników w nasieniu może objawiać się tym, że u mężczyzny występuje bardzo ciemna lub wręcz czarna sperma. W tym przypadku jednak odmienne zabarwienie nasienia nie wynika z obecności krwi w spermie. Badania wykazały natomiast pewną zależność pomiędzy ciemnym kolorem nasienia mężczyzn z azoospermią a obecnością metali ciężkich, takich jak platyna, ołów, mangan czy nikiel w surowicy. Może być to zatem związane z nadmierną ekspozycją mężczyzny na te czynniki w środowisku, w którym przebywa lub na pożywienie, które z niego pozyskuje [14].
Co zrobić, jeżeli barwa nasienia ulegnie zmianie?
Jak z pewnością powie nam każdy urolog, brązowy kolor nasienia czy jakiekolwiek inne jego chwilowe zabarwienie nie musi wzbudzać w nas nadmiernego niepokoju. Praktycznie u każdego mężczyzny takie zmiany pojawiają się przynajmniej raz w życiu i zazwyczaj nie towarzyszą im żadne inne objawy. W takim przypadku wystarczy jedynie dalsza obserwacja swojego ciała. Dla zachowania zdrowej spermy o prawidłowym kolorze możemy jednak zawsze zmodyfikować lub dodać pewne nawyki, które wpływają na nasienie. Jest to między innymi:
- zdrowa i zrównoważona dieta,
- odpowiednia częstotliwość współżycia,
- aktywność fizyczna,
- prawidłowa ilość wypijanych płynów,
- ograniczenie używek, takich jak alkohol, papierosy i inne nielegalne substancje.
Kiedy udać się do specjalisty?
Żółty, zielony, różowy, czerwony czy nawet brunatny kolor spermy nie musi oznaczać, iż zagrożone jest nasze zdrowie. Zabarwienie nasienia może się bowiem zmieniać zarówno pod wpływem naszego trybu życia, jak i wieku. Jednak jeżeli objaw ten utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, a do tego towarzyszą mu takie dolegliwości jak ból i problemy z oddaniem moczu, tkliwość, uczucie ciężkości oraz ból w obrębie moszny lub penisa, a także obrzęk jakichkolwiek okolic intymnych czy gorączka, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Piśmiennictwo i literatura
- [1] https://cnrha.sanidad.gob.es/documentacion/bioetica/pdf/Valores_semen_humano.pdf
- [2] https://academic.oup.com/humrep/article/18/2/447/639258
- [3] https://journals.physiology.org/doi/abs/10.1152/ajplegacy.1942.136.3.467
- [4] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2605.1984.tb00769.x
- [5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4517920/
- [6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459257/
- [7] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279160/
- [8] https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/014850199263002
- [9] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1439-0531.2002.00388.x
- [10] https://wjmh.org/DOIx.php?id=10.5534/wjmh.2015.33.2.103
- [11] https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0302283809005193
- [12] https://www.karger.com/Article/FullText/489429
- [13] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11743305/
- [14] https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12011-016-0804-2